Tìm hiểu đặc điểm thực vật học của cây bơ

Tùy vào từng giống bơ khác nhau sẽ có những đặc tính thích nghi khác nhau với từng điều kiện sinh thái khác nhau nhưng đặc điểm thực vật học của cây bơ là không thay đổi như chế độ cành, cấu tạo hoa, thời gian nở và thời gian thu hoạch, cấu tạo của quả bơ.

Những năm gần đây bơ được người sử dụng biết đến rộng rãi là loại trái cây có hàm lượng dinh dưỡng cao tốt cho sức khỏe và làm đẹp, đối với người trồng nó là loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao và cho năng suất cao.
Nắm bắt được nhu cầu trồng để cung ứng ra thị trường của bà con nông dân viện EaKmat ở DakLak đã nghiên cứu và nhân rộng nhiều giống bơ khác nhau để phục vụ cho nhu cầu trồng của bà con nông dân.
Tùy theo những đặc điểm này bà còn chỉ cần điều chỉnh chế độ chăm sóc là có thể năng cao năng suất cây trồng.
Cùng đi tìm hiểu về những đặc điểm thực vật học của cây bơ ngay bên dưới nào.

1. Đặc điểm thực vật học của cây bơ

+ Bơ (Persea americana) cây có hai lá mầm, thuộc họ Lauraceae.
+ Giới( regnum): Plantae
+ Bộ( ordo): Laurales
+ Họ( familia): Lauraceate
+ Chi ( genus): Persea
+ Loài ( species): P.americana

2. Thân

Thân bơ thuộc loại thân gỗ cây có chiều cao khoảng 15 – 20 m tính từ cổ rễ đến điểm phân cành đầu tiên. Sự phát triển của cây tùy thuộc vào giống của cây được trồng từ hạt hay được nhân giống từ phương pháp ghép chồi mà chiều cao của cây cũng có nhiều biến đổi.
+ Thân cây bơ được được trồng từ hạt sẽ có thân thẳng đứng, khi cây đạt được chiều cao từ 1 – 1,5 m sẽ bắt đầu phân cành, chiều cao của cây khi phân cành phụ thuộc hoàn toàn vào điều kiện chăm sóc kiến thiết cơ bản như tưới nước, bón phân.
+Thân bơ từ cây giống ghép phụ thuộc vào điểm ghép nơi nối liền giữa gốc ghép với phần chồi ghép nên chiều cao của cây bơ thường thấp hơn và độ phân cành cũng thấp.

3. Cành bơ

Có 2 loại cành chính đó là cành quả và cành vượt
+ Cành quả là những loại cành cho quả, nơi ra hoa tập trung ở đoạn cuối càng thường cành nằm ngang.
+ Cành vượt là những cành phát triển cao giúp cây lớn nhanh tăng khả năng sinh trưởng phát triển, cành thường nằm ở bên trên hướng theo phương thẳng đứng thường là những cành non không ra hoa. Những cành vượt nào phân nhánh theo hướng nằm ngang sẽ là cành cho ra quả.

Bà con nông dân cần phải biết phân biệt đâu là cành quả và đâu là cành vượt trên cây bơ từ đó tăng hiệu quả cho việc phân cành trên cây bơ. Chăm sóc tập trung chất dinh dưỡng để cây nuôi cành, những cành bị sâu bệnh và kém phát triển hãy chú trọng đến những cành vượt khác nhầm mục đích khắc phục hiện tượng khuyết tán này.

4. Lá bơ

+ Lá có nhiều dạng khác nhau như hình bầu dục, hình trứng, hình elip, hình mũi đá…tùy thuộc vào chủng cũng như giống cây mà lá sẽ thây đổi hẳn, màu sắc của lá cũng thây đổi. Màu sắc ở mặt trên của lá có màu đậm còn bên dưới có màu nhạt hơn.
+ Chiều dài của lá 10 – 13 cm, những lá bơ thuộc chủng mexico khi vò sẽ có mũi hôi.
+ Khi còn non lá có lộng mịn màu đỏ hoặc màu đồng, khi trưởng thành lá có màu xanh láng dài, gân lá nổi rõ ràng.

5. Hoa

+ Bơ thường ra rất nhiều hoa, giống bơ ghép sẽ ra hoa sau 1 – 2 năm tuổi, với cây bơ trưởng thành đạt tới mốc 1 triệu hoa trong một lần tung phấn nhưng chỉ có 1% đậu quả.
+ Giống bơ khác nhau và điều kiện chăm sóc khác nhau nên thời điểm nở hoa cũng sẽ khác nhưng thông thường bơ tập trung ra hoa vào mùa khô, giống trái mùa chín muộn ra hoa vào thời điểm cuối mùa khô. Riêng giống bơ tứ quý mỗi năm ra hoa thành 2 – 3 đợt.
+ Màu sắc của hoa bơ sẽ có màu xanh nhạt hay màu vàng xanh nằm cuối cành, hoa mọc thành những cụm lớn mỗi cụm sẽ đạt được đường kính từ 12 – 14 mm.
+ Thuộc loại hoa lưỡng tính có lớp lông mịn trên 1 hoa có 12 nhịn và trong đó có 9 nhịn hoạt động mang theo túi phấn. Một hoa có 1 nhụy với 1 lá nón chứa một tiểu noãn để phát triển thành hạt. Một ngày mỗi hoa nở hai lần và lần nở đầu tiên nhụy hoa nở vào thời điểm buổi chiều rồi cụp lại đến sáng ngày hôm sau nhị hoa sẽ chín đây chính là lần nở thứ hai. Tùy vào thời điểm trong ngày hoa sẽ giữ vai trò là hoa đực hoặc là hoa cái, căn cứ vào thời điểm nở hoa mà người ta phân biệt ra hai nhom hoa A và nhóm B.
+Nhóm A: Hoa nở 1 lần vào buổi sáng thời điểm này nhụy chín còn nhị thì chưa tung phấn đến tầm 9h thì hoa cụp lại và nở lần 2 vào buổi trưa của ngày kế tiếp. Sau 24h so với lần nở hoa đầu nhị hoa chín tung phấn nhưng lúc này nhụt không còn khả năng để thụ phấn được nữa.
+ Nhóm B: Nở một lần vào buổi chiều thời điểm này nhụy chín và sẵn sàn cho việc đón phấn nhưng nhị chưa tung phấn. Sau 24h hoa sẽ nở lại một lần nữa vào buổi sáng ngày hôm sau lúc này nhị hoa chín và tung phấn.
Chu kì nở hoa của nhóm A,B được tổng quát qua bảng sau

Hoa bơ là loài hoa lưỡng tính nên có khả năng đóng cả hai vai hoa đực lẫn hoa cái, thời gian hai lẫn nở chênh lệch nhau về thời gian nên người trồng có thể trồng độc canh một loại A hoặc là B thì cây vẫn cho trái nhưng năng xuất thấp hơn vì vậy hãy áp dụng cơ chế nở hoa và tung phấn của cả hai nhóm hoa A và B này để bổ sung tương trợ cho nhau để cây thụ phấn đầy đủ. Trong lúc trồng cần chú ý trồng xen kẽ hai giống bơ có hoa nhóm A và nhóm B với nhau để tăng cao khả năng thụ phấn cho hoa. Khi áp dụng phương pháp này thì vườn bơ sẽ cho năng xuất cao hơn thông thường.

6. Quả

– Giống bơ khác nhau sẽ có hình dáng quả khác nhau, như bơ tứ quý sẽ có hình dạng quả lê còn bơ trái mùa hình dài thuôn còn bơ booth có dạng hình tròn, một số giống bơ khác có dạng hình thuỗn như giống bơ 034 – giống bơ sáp chín muộn hiện nay đang được ưa chuộng.
– Trọng lượng của mỗi quả từ 60 – 350 g, một số giộng có trọng lượng vượt bật đến 1,5 kg chiều dài tùy vào hình dáng trái nhưng chỉ số trung bình khoảng 7 – 20 cm.
– Trái bơ chia ra thành 3 phần rõ rệt khác nhau là vỏ, thịt và hạt tùy vào chủng loại và giống bơ mà trái của chúng cũng sẽ có màu sắc khác nhau và bề mặt sáng bóng hoặc sần sùi. Đối với giống bơ thuộc chủng Mexico thì có vỏ mỏng và da láng bóng hơn, những giống nào thuộc chủng Guatemala và Antilles có vỏ dày hơn.
– Màu sắc của quả bơ thây đổi từ lúc đậu quả cho đến khi chín, màu sắc thường thấy là màu xanh nhạt, xanh sáng, màu tím sẫm.
– Từ lúc tạo quả đến khi già chín thường mất khoảng 5 – 8 tháng, từng chủng loại giống khác nhau mà cây cũng có sự biến động khác nhau. Bơ non rụng nhiều khi đậu trái được 2 – 3 tháng, khi cành vượt và chồi lá phát triển nhiều thì quả bơ rụng nhiều do sự cạnh tranh dinh dưỡng.
– Cây cho quả ổn định nhất vào thời điểm 6 – 8 năm tuổi đối với cây trồng bằng hạt và 3 – 4 tuổi trồng bằng gốc ghép.

– Bơ nước có thịt màu vàng kem và bơ sáp có màu vàng bơ và màu vàng sáng hoặc xanh ở phần vỏ. Lượng chất béo có trong quả bơ tùy thuộc vào giống bơ, các giống bơ thuộc bơ Mexico có hàm lượng chất béo cao hơn thịt bơ chiếm khoảng 65- 75 % trọng lượng quả bơ.
– Hạt bơ được bao bọc bởi hai lớp lụa có hai tử diệp hình bán cầu và ở giữa là phối hạt nằm dưới cuống quả là nơi hạt bơ nẩy mầm. Lúc nẩy nầm cây sẽ mọc thẳng đứng lên theo trục thẳng đứng, bề mặt tử diệp sẽ sáng bóng hoặc sần sùi tùy thuộc vào độ trơn láng của quả bơ. Nhưng điều này không hề ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của bơ, hạt bơ có hình dạng bầu dục hoặc hình nón chiều dài từ 3 – 6 cm tùy vào kích thước của quả mà hạt có kích thước khác nhau, hạt bơ cứng có màu vàng phần vỏ lụa có màu nâu đồng.
Sau khi tham khảo xong bà con nông dân sẽ hiểu rõ hơn nữa về những đặc điểm thực vật của cây bơ, giúp hỗ trồng dễ dàng hơn cho việc chọn lựa các biện pháp canh tác cũng như chăm sóc cây bơ để mang lại năng xuất hiệu quả kinh tế cao. Chọn được giống bơ đáp ứng hết những nhu cầu của người tiêu dùng đưa ra.

Bình Luận

comments